Obrzęk limfatyczny

Co to jest obrzęk limfatyczny?

Obrzęk limfatyczny to długotrwała (przewlekła) choroba, w której bogaty w białko płyn zwany limfą gromadzi się w tkankach i powoduje obrzęk. Obrzęk limfatyczny występuje albo dlatego, że układ limfatyczny nie działa prawidłowo z powodu chorób lub urazów (wtórny obrzęk limfatyczny), albo dlatego, że nie rozwinął się prawidłowo z przyczyn genetycznych (pierwotny obrzęk limfatyczny).

Illustration of a woman with lymphedema, showing visible swelling and deformity in one leg.

Co powoduje obrzęk limfatyczny?

Pierwotny i wtórny obrzęk limfatyczny może mieć różne przyczyny.

Przyczyny pierwotnego obrzęku limfatycznego:

Aplazja: brakuje części układu limfatycznego
Hipoplazja: naczynia limfatyczne są słabo rozwinięte lub występują w liczbie poniżej średniej. Jest to najczęstsza przyczyna pierwotnego obrzęku limfatycznego.
Hiperplazja: naczynia limfatyczne są większe niż normalnie i nie działają tak dobrze, jak naczynia normalnej wielkości.
Zwłóknienie węzłów chłonnych: stwardnienie i bliznowacenie tkanki

Przyczyny wtórnego obrzęku limfatycznego:

Nowotwór i jego leczenie
Otyłość
Uraz
Choroby zakaźne (np. pasożyty)

W obu przypadkach, brakujące lub uszkodzone naczynia limfatyczne lub węzły chłonne powodują zablokowanie układu limfatycznego. Limfa nie jest w stanie prawidłowo odpływać i gromadzi się w tkankach. Powoduje to obrzęk dotkniętych obszarów.

Oznaki i objawy obrzęku limfatycznego

Najczęstsze oznaki i objawy obrzęku limfatycznego to:

Obrzęk ręki (rąk), nogi (nóg) lub innych części ciała
Uczucie ciężkości lub napięcia
Ból lub dyskomfort
Mniejsza mobilność i zakres ruchu
Ubrania lub biżuteria wydają się ciaśniejsze niż zwykle
Zmiany skórne, takie jak twarda (zwłókniała) skóra w zaawansowanym stadium choroby

Nie ma konkretnego testu ani narzędzia do diagnozowania obrzęku limfatycznego, co sprawia, że wielu pacjentów przez długi czas pozostaje bez prawidłowej diagnozy.

Schemat przedstawiający obie fazy kompleksowej/kompleksowej terapii dekongestywnej i ich elementy.

Jak można leczyć obrzęk limfatyczny?

Złotym standardem w leczeniu obrzęku limfatycznego jest kompleksowa terapia przeciwobrzękowa (CDT). Celem CDT jest zmniejszenie obrzęku, poprawa stanu skóry i zwiększenie mobilności. Składa się ona z dwóch części:

Faza pierwsza — redukcja: intensywna faza leczenia w celu maksymalnego zmniejszenia obrzęku, poprawy kształtu kończyny i stanu skóry.
Faza druga — utrzymanie: długoterminowa kontrola w celu utrzymania i maksymalizacji osiągnięć fazy pierwszej

Obie fazy mają kilka wspólnych elementów. Są to terapia uciskowa, manualny drenaż limfatyczny (MLD), pielęgnacja skóry i ćwiczenia. Ważną rolę odgrywają również samodzielne działania — oznacza to zarówno dogłębne zrozumienie choroby, jak i sposoby radzenia sobie z obrzękiem limfatycznym samodzielnie i wspólnie z opiekunami.